Na temat poliestru narosło wiele przerażających i alarmujących historii. Część z nich to niestety prawda, ale czy można przypisać tym włóknom tylko to, co złe? Wszystko wydaje się być kwestią indywidualną – nasze podejście do środowiska, zdrowia i mody ma tu decydujące znaczenie. Przyjrzyjmy się temu kontrowersyjnemu materiałowi i spróbujmy zebrać wszystkie istotne i obiektywne informacje na jego temat.

Poliester – geneza:

Tkaniny pod względem pochodzenia możemy podzielić na naturalne, sztuczne i syntetyczne. Naturalne włókna pozyskiwane są bezpośrednio z roślin i zwierząt, sztuczne powstają w wyniku procesów chemicznych, ale z naturalnych składników, np. wiskoza, której bazę stanowi celuloza, pochodząca głownie z drewna. W grupie materiałów syntetycznych, czyli wyprodukowanych od początku do końca przez człowieka, znajduje się między innymi właśnie poliester. Został on wynaleziony w 1941 roku przez chemika Wallace’a Carothersa. Początkowo cieszył się ogromną popularnością i nazywany był nawet materiałem, który zrewolucjonizował modę. W latach 50-tych i 60-tych garściami czerpali z niego najwięksi projektanci i domy mody.

Przykładowe materiały ze względu na pochodzenie:

Naturalne: len, bawełna, wełna, jedwab, skóra naturalna, itd.

Sztuczne: wiskoza, lyocell, modal, bambus, acetat, cupro itd.

Syntetyczne: poliester, elastan, poliamid, akryl, polar itd.

Poliester to mieszanka pochodnych ropy naftowej i glikolu etylenowego. Jest polimerem z wiązaniami estrowymi. Powstaje w wyniku stopienia w wysokiej temperaturze granulatu politereftalanu etylenu PET (tak, tego od butelek), a następnie poddawany jest procesowi przędzenia. W procesie powstawania poliestru do atmosfery uwalniane są duże ilości dwutlenku węgla oraz gazów cieplarnianych. Jednak trzeba sobie zdać sprawę, że produkcja każdej tkaniny jest szkodliwa dla środowiska. W przypadku bawełny w grę wchodzi używanie do jej uprawy pestycydów oraz środków owadobójczych, a także niewyobrażalnych ilości wody. Jeśli chodzi o wiskozę, podczas jej wytwarzania zużywa się ogromne ilości energii i wody – przy wyborze tkaniny kluczowe są tu certyfikaty, między innymi Ecovero, by mieć pewność, że cały proces powstawania przędzy przebiegł z poszanowaniem środowiska naturalnego. Należy jednak uświadomić sobie, że nawet 70% drewna użytego do produkcji celulozy, która jest niezbędna do wytworzenia włókien celulozowych, zostaje zmarnowane. Nierzadko ścieki z fabryk produkujących wiskozę są uwalniane bezpośrednio do rzek, stwarzając zagrożenie dla zdrowia i życia zwierząt oraz ludzi.

Poliester – zalety:

Wbrew temu co się nieraz słyszy czy czyta na temat poliestru, gdy spojrzymy na niego z różnych perspektyw, włókno to okazuje się mieć kilka znaczących zalet:

  • Odporny na działanie promieni słonecznych, nie blaknie i nie wypala się na słońcu.
  • Bardzo łatwo, szybko i efektownie drukuje się go i farbuje, kolory pozostają trwałe i nasycone.
  • Jest łatwy w pielęgnacji i nie uszczupla zanadto domowego budżetu.
  • Bardzo szybko schnie i jest odporny na rozciąganie.
  • W niewielkim stopniu się gniecie.
  • Jest bardzo trwały i nie przeciera się.
  • Plamoodporny.

Dzięki łatwemu utrzymywaniu w czystości i szybkiemu schnięciu, a także braku podatności na gniecenie, poliester jest szczególnie ceniony przez sportowców oraz osoby, które nie mają czasu na szczególne zabiegi pielęgnacyjne względem swojej odzieży. Brak higroskopijności sprawia, że podczas ćwiczeń pot szybko odparowuje z ciała sportowca pod wpływem wysokiej temperatury, pozostawiając koszulkę suchą. Poliester można łatwo uszlachetnić, sprawiając, że stanie się on wodoodporny czy bardziej przewiewny. Producenci obuwia czy mebli chwalą go przede wszystkim za trwałość.

Poliester – wady:

Wady poliestru jako włókna obejmują kilka obszarów – komfort noszenia ubrań z niego uszytych, degradacja środowiska oraz zdrowie:

Komfort noszenia:

  • Ciuchy z 100% poliestru mogą być niekomfortowe i przyczyniać się, szczególnie latem, do nadmiernej potliwości. Skóra ubrana w poliester „nie oddycha”.
  • Materiał ten łatwo się elektryzuje.
  • Może przywierać do ciała i wyglądać nieestetycznie.

Degradacja środowiska:

  • Emitowanie szkodliwych gazów cieplarnianych i dwutlenku węgla podczas energochłonnego procesu produkcji poliestru.
  • Podczas prania ubrań do wody trafiają włókna mikroplastiku, które następnie wpadają do mórz i oceanów, a w konsekwencji zostają zjedzone przez ryby i inne organizmy wodne i finalnie mogą trafić na nasz talerz.
  • Poliester nie ulega biodegradacji – podczas, gdy len rozkłada się w ciągu nawet 2 tygodni, włókna syntetyczne mogą zalegać na wysypiskach ponad 200 lat. Jedynym rozwiązaniem jest poddawanie poliestru recyklingowi. Na ten moment jedynie 1% ubrań jest poddawanych recyklingowi w formule Textile to Textile. Coraz bardziej popularną metodą staje się upcykling – z materiałów, które mogły zostać wyrzucone, tworzy się np. plecaki, torby czy przeróżne akcesoria. Najważniejsza jest tutaj świadomość, że zawsze mamy wybór – fast fashion vs zrównoważona moda.

Zdrowie:

  • W przypadku problemów skórnych poliester może dodatkowo potęgować stany zapalne.
  • Pod wpływem nadmiernej potliwości spowodowanej poliestrem pory skórne mocno się rozszerzają, otwierając drogę dla zarazków i szkodliwych substancji mogących się znajdować w tkaninie, takich jak np. kobalt czy bromek. W przypadku tkanin z printami czy farbowanych istotną kwestią są tutaj certyfikowane barwniki użyte w procesie drukowania.

Poliester – zastosowanie:

  • Branża odzieżowa
    • Poliester może występować samodzielnie lub w mieszankach. W branży odzieżowej jest niezwykle popularny, praktycznie w każdej jej gałęzi, chociaż absolutnie nie rekomendowany dla dzieci. Często występuje w parze z bawełną lub wiskozą. Dzięki jego obecności w dzianinie czy tkaninie, materiał charakteryzuje się mniejszą podatnością między innymi na wypychanie i gniecenie. Materiały poliestrowe różnią się gramaturą, splotem i wykończeniem. Idealny materiał do drukowania, szczególnie metodą sublimacyjną.Poliester może występować samodzielnie lub w mieszankach. W branży odzieżowej jest niezwykle popularny, praktycznie w każdej jej gałęzi, chociaż absolutnie nie rekomendowany dla dzieci. Często występuje w parze z bawełną lub wiskozą. Dzięki jego obecności w dzianinie czy tkaninie, materiał charakteryzuje się mniejszą podatnością między innymi na wypychanie i gniecenie. Materiały poliestrowe różnią się gramaturą, splotem i wykończeniem. Idealny materiał do drukowania, szczególnie metodą sublimacyjną.
  • Tapicerstwo i obuwie
    • Poliester stosowany przy produkcji mebli oraz obuwia charakteryzuje się wytrzymałością, odpornością na zabrudzenia i zniszczenie, a jednocześnie jest dość miękki i elastyczni, by nadać mu wymagany kształt.
  • Dodatki do domu – zasłony, firany, obrusy, poszewki dekoracyjne na poduszki itp.
    • Dzięki temu, że poliestrowe tkaniny świetnie się drukują oraz barwią, możliwie jest osiągnięcie ciekawych i wyjątkowych efektów wizualnych, które grają dużą rolę podczas dekorowania wnętrz. Oprócz tego są funkcjonalne i wytrzymałe.
  • Banery reklamowe, reklamy, plakaty itp.
    • W pomieszczeniach biurowych czy wystawowych reklamy tekstylne wykonane z odpornego na zniszczenie poliestru prezentują się wyraziściej i estetyczniej niż te wykonane np. z PCV.
  • Tkanina na wózki dla dzieci
    • Poliester stosowany przy produkcji wózków dla dzieci musi być dodatkowo powleczony wodoodporną membraną, wykończony w sposób bezpieczny dla dzieci (zero chemii) oraz ognioodporny. Idealnie jest, gdy tkanina nadaje się do recyklingu.
  • Tkanina odblaskowa – używana do produkcji odzieży roboczej oraz wszelkich elementów odblaskowych.
  • Pokrowce na materace
    • Nie marszczy się, nie gniecie i nie rozciąga. Materiał poliestrowy bardzo łatwo utrzymać w czystości, szybko schnie i jest wytrzymały. Dobrze izoluje ciepło i jest miękki.

Podsumowanie:

Sposób postrzegania poliestru pozostaje kwestią indywidualną i skomplikowaną. Nie ma możliwości wydania jednoznacznie negatywnej czy pozytywnej oceny na temat tego materiału. Jego wady zdają się górować nad zaletami, jednak gdy nauczymy się rozsądnie, świadomie i z troską o planetę korzystać z walorów poliestru – jest szansa na zmianę sposobu mówienia o nim. Tylko od nas zależy, czy będziemy umieć okiełznać tę tekstylną bestię.